Czy religia stanowi „użyteczne ograniczenie” dla małych i średnich firm w konfrontacji z szarą strefą? Doświadczenia polskie

This paper explores whether religiously motivated behaviour may function as the Streeckian “beneficial constraint” in its potential of hindering voluntaristic action of economic actors and thus increases productivity of the analyzed small and medium-sized enterprises, challenged by the informal economy/corruption. Efficient performance in the formal economic sphere usually demands that entrepreneurs who enter formality introduce new organizational structures, which bring competitive products or services into a market or find a niche for their products. The study inquired into the question whether Catholic-oriented entrepreneurs, while shifting to formality from informality or maintaining legal compliance created innovative economic strategies. Whilst examining this problem it was found that the religious attitude of the analysed entrepreneurs is co-determined by the structural context in which the analyzed actors operated (e.g. type of economic sector, the size of the company, the degree of informalization of given sector, managerial skills etc).Artykuł podejmuje próbę sprawdzenia, czy zachowanie motywowane religijnie może stanowić „użyteczne ograniczenie” w sensie zaproponowanym przez Streecka, czyli jako potencjalne powstrzymywanie woluntarystycznych działań aktorów ekonomicznych i zwiększanie tym samym produktywności analizowanych małych i średnich firm wystawianych na pokusę szarej strefy czy korupcji. Źródłem efektywności ekonomicznej w formalnie funkcjonującej sferze ekonomicznej są zwykle nowe struktury organizacyjne pozwalające na wprowadzenie na rynek konkurencyjnych produktów czy usług lub znalezienie niszy dla tych produktów. Artykuł poszukuje odpowiedzi na pytanie, czy przedsiębiorcy katoliccy, przechodząc ze strefy nieformalnej do formalnej, tworzą innowacyjne strategie gospodarcze. Okazuje się, że postawy religijne badanych przedsiębiorców są współdeterminowane przez kontekst strukturalny, w którym ci przedsiębiorcy działają (np. typ branży ekonomicznej, wielkość firmy, zakres czynników nieformalnych w danej branży, umiejętności menedżerskie itp.)